PANMONGOLIZM.

Добавлено: 06.01.07, 09:36 +0000 **PANMONGOLIZM.**

PANMONGOLIZM iin talaara bultaaraa helelhegdii!

Nash suugdii. :wink:

Добавлено: 06.01.07, 10:04 +0000 **amale**

nohtsol bdliig haraach dee. ene butehgyi, tiim yum bolohgyi. mongol tuurgatnuud tegie geed zayaana huleej avahgyi uuniig, Humuus unuudur uursduu l saikhan amidrach haanahiin hen gej nerlegdeh hayryalagdah ni hamaagyi bolson.

Добавлено: 06.01.07, 10:12 +0000 **SANUULGA**

TERTEE ETSEG UVGUDIIN MINI ZORISON HEREG DARAGDAAD (ARAIHAN ZAMHRAAGUI BAIHAD) HAGAS ZUUN CH ONGOROOGUI BAINA!!!

TEDNII YUUNII UCHIR OROS. HYATAD 2T 150.000 UULAA ALUULAV!!!

TED DEMII UHSEN BAIH UCHIRGUI!!!

TEDNII MINI SUNS BIDNIIG HARJ BAIGAA SHUU!!!

BID NEGEN ZEREG ZORIGLON HUDULVUL MEDEHGUI CHADAHGUI ZUIL GEJ ENE HORVOO DEER NEGEEHEN BEER CH BAIHGUI BOGOOD GAGTSHUU BIDNII ZORIG. SETGEL 2 NEGDEH HEREGTEI!!!

HUH TOLBO BUU ARILTUGAU!!!

Добавлено: 06.01.07, 10:17 +0000 **Amale**

Uhaaraach ee! tegeed chi yg yu hiih yum? zygeer l togtoj suu l daa.Hooson omgorhol bidniig yund ch hurgehgyi, uchirgyi l tegne ingene, tiim iim estoi ged bh yum. jaahan locig-toi setgeed yari l daa

Добавлено: 06.01.07, 10:30 +0000 **URIALGA**

ORCHIN TSAGIIN GLOBALCHLAL BOL GLOBALCHLAL BISH.
ALI NI CH SHUU.

UHAARAN BOLGOO!!!

ENE BOL EH ORONGUIJUULEH ALLAGA!!!

MONGOLIIN UNET ZUIL ODOR IREH TUSAM ALDAGDAJ BAINA!!!

IH GURNUUD HARAAD BAYASAJ BAINA.

ENE DELHIID OLON ULSIIN SHINE HARILTSAA HERGETEI!!!

ENE DELHII DEER SHUDARGA YUM GEJ YU CH ALGA!!!!

SAITAR BOD!!!

GARTS ENE!
OOR ZAM UGUI.

Добавлено: 06.01.07, 10:42 +0000 **Re: URIALGA**

YU ve ene odoo,....

Chi odoo hun amitan ailgahaa boliocheee

Добавлено: 06.01.07, 10:57 +0000 **Mongol_Ardaa**

shinii id? boloh uu?

Добавлено: 06.01.07, 11:17 +0000 **Re: Mongol_Ardaa**

Добавлено: 06.01.07, 11:53 +0000 **Amale**

yahoo-giin id bdag uu?

Добавлено: 06.01.07, 14:03 +0000

Панмоноголизм-хорошая мысль!!!!монгол угсаатан нэгэхамта бугдэн байгаагуйдэнь ,олон ястан дараха.Турэл зон бэе бэедээ тушэмэл боложо байгаагуйдэнь,бидэ хэндэ хэрэгтэй хумди,тиим гу?

Добавлено: 06.01.07, 14:53 +0000

Энээхэн Хоридои мергендэлэ адли залуушуултай байгаа хаани тэрэ Панмонголизмые байгуулжархиха байнабди. Буряад шусамнай халуун зандаа 8)

Эсэгэ увгэдайм улээжи угэсэн энэ газар оронаа бэшэ зондо алдажархёод Баабай Шингис дуугаа инглиш-ээр бархиралдан уйлалдажи байха гээшэ гуу? Бухы монгол угсаатан ниилэн нэгэдэхэни болтогой!
_________________
миний блогто айлчалаарай!!!
http://songolia.blogspot.com

Добавлено: 06.01.07, 16:43 +0000

За ер88л бат орших болтугай! :)

Халха ш хадаа буриад аялгаар дуугараад узье :oops: :) 20-р зуунай туруушэй монгол угсаат эрдэмтэй зоригтой дориун зон панмонголизм гэжэ энэ санааг тумэн бэрхэе давжа бидэндээ ул88г88 гэдгэе бид мартаагуйбди. Мун88 сагта энэ санааг бид барижа яваавал эсэг увгэдэй зорилго бутэх хэвэртэй гэжэ бодном. Монгол угсаат ард зон эв хамта нэгэн узууртэ сэдьхилээр орших саг ирнээ. Эзэн богд Чингис хаанайгаа сульдэндээ даадханабди!
_________________
Aut Caesar, aut nihil.

Добавлено: 06.01.07, 18:28 +0000 **URIALGA**

ESEG UVGUDIIN SUNSIIG AMRAAYA!!!

BIDNII HUCH CHADAL BIDEND L BII!!!

HENCH BIDEND TUSLAHGUI!!!

MONGOLCHUUD BID NEGDMEL BAIH UCHIRTAI!!!

Добавлено: 10.01.07, 06:15 +0000 **jargalan**

yun suns ene tere ve? odoo ene shin

Добавлено: 11.01.07, 07:58 +0000 **MEDEELEL**

ОХУ-ын Буриадууд газар нутгаа хамгаалах зорилгоор бөөгийн тайлган хийжээ
Тэгвэл Усть-Ордын Буриадын автономит эрхийг хамгаалах, Буриад-Монголын Бүгд Найрамдах Улсын газар нутгийг дахин нэгтгэхийн төлөөх Бөөгийн Тайлган 2006 оны 3-р сарын 19-ний 11 цагт “Верхная Березовка” хэмээх газар болж өнгөрчээ.
Энэхүү ажиллагааг Буриадын залуучуудын хөдөлгөөнүүд, нийгмийн зүтгэлтнүүд, бизнесменүүд, эрдэмтэд, ОХУ-ын залуучуудын “Оборона” хөдөлгөөн, Залуучуудын “Яблоко” хөдөлгөөн болон буриад түмний хувь заяа, улс орныхоо ардчилалд сэтгэл зовнисон бүлэг хүмүүс зохион байгуулсан юм.

Мөнх Хөх Тэнгэр болон Буриад-Монголын газар нутгийг хамгаалагч өвөг дээдсийн сүнсийг тахих үйлд Уст-Ордоос ахуулаад Ага хүртэлх ОХУ-ын Буриадын бүх аймгуудаас хүмүүс ирцгээжээ.

Үүнээс хэд хоногын өмнөөс эхлэн засаг захиргааны зүгээс тайлганыг зогсоохын төлөө далайцтай ажиллагаа зохион байгуулж, хүчний байгууллагууд Улаан-Үүд хотын бөө мөргөлийн төвүүдээр явж шалгалт хийн, уг ажиллагаанд оролцохгүй байхыг анхааруулан, сүрдүүлсэн байна. Үүний үр дүнд зарим бөө удганууд эх нутгаа хамгаалах уг ажиллагаанд оролцохоос татгалзсан бөгөөд тэр ч бүү хэл Тэнгэр, Бөө Мөргөл, Лусууд зэрэг төвүүд уг ажиллагааны эсрэг байр суурьтай байгаагаа илэрхийлжээ.
Түүнчлэн гудамжинд хэдэн зуугаараа тараагдсан тайлганы зарыг наасан газраас нь тэр даруй хуулан хаяж, түүгээр ч барахгүй радио, телевизээр “тайлган болохгүй” хэмээх худал мэдээлэл цацаж, 19-ний өдөр зам дагуу “мөргөл хийхийг хориглоно” хэмээсэн лоозон барисан хүмүүс зогсон, цагдаагын эргүүл гарч явж өнгөрөгсдийг шалган, тайлганд оролцохоор явж буй бөө нарыг хайж байв.
Тайлган эхлээд Эрхирик ууланд явагдахаар төлөвлөгдсөн байсан ч үйл ажиллагаа яг эхлэх болоход бөөгийн Лусууд төвийнхөн хүчний байгууллагын сүрдүүлгэнд автан уг үйл ажиллагааг явуулж болохгүй хэмээн гэнэт мэдэгдэж, цугларсан олныг “өөрийн” уулнаас хөөжээ. Гэсэн ч хүмүүс зэргэлдээх ууланд гарч тайлган хийжээ. Тайлганы ажиллагааг хянах зорилгоор цэрэг цагдаагийнхан ирцгээсэн нь 1937 оны гашуун цагыг санагдуулж байлаа.
Тийнхүү захиргааны зүгээс элдэв янзаар дарамт үзүүлсэн ч хүмүүс төлөвлөсөн ёсоороо цугларч, үндэс угсаа, нутаг усаа хамгаалахын төлөө энэхүү зан үйлийг гүйцэлдүүлсэн байна.

Мөргөлийн үеээр буриад түмний үндэсний шинэ тугийг залах ёслол болж, энэ үед цугласан олны дээгүүр Чингис Хааны удмынхны тэмдэг болох шонхор шувуу эргэлдсэн бөгөөд хүмүүс үүнийг ялалтыг зөгнөсөн Мөнх Тэнгэрийн тэмдэг хэмээн хүлээж авчээ. Энэ нь цуласан олны сэтгэлийг дэвэргэж, Уст-Ордыг хамгаалах болон Оросын харъяат буриадуудыг нэгэн Бүгд Найрамдах Улсад дахин нэгтгэх тэмцэлд шинэ урам зориг өгсөн юм.

________________________________________

Хэдхээээн монгол ертөнц дээр үлдсэн атлаа бие биенээ харийнхны гарт зүгээр л зоргонд нь хаях нь дэндүү амиа бодсон, бас тэнэг хэрэг болох мэт. Энэ маягаар монгол соёл удаан оршин тогтнохгүй.

Дээш очих

________________________________________

Оросын ерєнхийлєгч 4 сарын 5 нд Кремл буюу Хэрэм гэж хэлчихмээр ордондоо Хэсэг хvмvvсийг хvлээн авчээ. Vvнд ерєнхийлєгчийн тамгын газрын дарга Владислав Сурков, Сибир дэх Оросын ерєнхийлєгчийн бvрэн эрхт тєлєєлєгч Анатолий Квашнин, Эрхvv мужийн губернатор Александр Тишанин, Хурлын дарга Виктор Круглов, Vст Ордын Бурят тойргын удирдагч Валерий Малеев, Хурлын дарга Ирина Морохоева нар байлцав.

Тэд Эрхvv муж болон Уст Ордын Буриад автономит тойргыг Эрхvv мужид нийлvvлэх талаар санал солилцож санал асуулга явуулахаар шийдсэн байна.

Аль 2002 оноос Путин єєрийн хvч нєлєєг нэмэгдvvлэх зорилгоор хэд хэдэн vе шат бvхий ажлуудыг хийж байгаа билээ. Юуны тvрvvнд тэрээр Оросын Холбооны улсыг бvрдvvлэгч автономит улсууд болон тойрог, хязгааруудын удирдагчдыг єєрєє томилдог болсон явдал бєгєєд энэ нь товчхондоо эдгээр холбооны нэгжvvдэд оршин суугчид єєрсдийнхєє удирдагчдыг сонгох эрхгvй болж байгаа гэсэн vг билээ.Vvний дараагаар тэрээр Оросын Холбооны улсыг бvрдvvлэгч дээрх 89 нэгжийг цєєлєн хооронд нь хvчээр нэгтгэх арга хэмжээ авч явуулж байгаа.

Оросын ерєнхийлєгч луувангаа иднэ vv, лаагаа иднэ vv маньд хамаа vгvй гэж орхиж боломгvй болж эхэлж байх шиг байна.
Тvvх сєхвєл Євєрмонголыг Манж эзлэн авч , Галданбошигт халхыг довтолж байх vед Манж, Ойрд, Халхын хэнийг дагахаа мэдэхээ больсон буриадууд Оросуудаас єєрсдийгєє хамгаалахыг хvсжээ.
Харамсалтай нь оросууд хойноос ирээд хот минийх гэгчийн vлгэрээр Буриадад Казак цэргийн анги суулган нутгийн иргэдийг нvvлгэн шилжvvлж орос сууринг байгуулан эзэрхийлсэн тvvхтэй. Буриад Монголчууд эсэргvvцэн тэмцэж бослого олонтаа гарган дарагдаж байсан бєгєєд улмаар 1921 он гэхэд Унгерн Буриад Монголыг нэгтгэн Пан Монгол улсыг байгуулах гэсэн ч амжилт олоогvй аж. Vvний дараагаар Буриадад пан Монгол vзэл хvчтэй єрнєж байсан боловч амжил т ололгvй байсаар 1923 онд Буриад Монгол Автономит улс байгуулагдсан байна. 1937 онд Сталин Буриад Монголыг 3 хэсэг тасдан Буриад Монгол автономит улс , Агийн Буриад тойрог, Уст Ордын тойрог болгон хувааж улмаар нутгийн баялаг хэсгийг багтаасан одоогийн Эрхvv болон Чита мужийг байгуулжээ. 1958 оноос Буриад Монгол гэсэн нэрнээс Монгол гэдэг нэрийг ор тас авсан байдаг. Ийнхvv Оросуудын Хятад луу татах гэж буй хийн болон газрын тосны хоолойг тэжээх томоохон орд газар бvхий нутгууд Буриадын бус бусдын нутаг болжээ. Єнєє маргаашгvй эхлэх гэж байгаа дээрх хоолойн зарим хэсэг Байгал нуурт 500 метр єнгєрч байгаа нь газар хєдлєлт болон бусад ослын vед Байгаль нуурт хор нєлєєтэй бєгєєд Оросын олон нийт эсэргvvцэж байгаа боловч баригдах нь нэгэнт тодорхой болж байна.

Оросын ерєнхийлєгч дээрх уулзалт дээр Оросын хамгийн ядуу бvс нутагт Уст Ордын буриад тойрог багтаж байгааг сануулж Эрхvv мужтай нэгдэх нь Уст Ордын ядуу иргэдэд ихээхэн ашигтайг анхааруулжээ. Уст Орд 22 Мянган км кв нутаг дээр 135 мянган хvн амьдардаг бєгєєд дийлэнх нь буриадууд байдаг аж.
Мєн удахгvй Агийн буриад тойргыг Чита мужид нэгтгэх аж. Vнэхээр нэгтгэмээр байгаа бол 3 хуваагдчихаад байгаа Буриадуудыг хооронд нь нэгтгэж болмоор. Оросын мужуудтай нэгтгэх гэж зvтгээд байдаг нь юу билээ. Эхнэр нєхєр байтугай Эрvv толгой салдаг юм гэдгийн vлгэрээр Орос улс хэзээ нэгэн цагт задрахад Автономит байж байгаад тусгаар болох єдєр Буриадын ард зонд бидний насан дээр биш юмаа гэхэд хожим ирэх учиртай. Тийм учраас автономийг хэзээ ч устгаж болдоггvй юм. Євєр Монголыг ар Монголтойгоо 1945 онд нэгдэх сайхан боломж гарахад 300 жилийн ємнє Манжтай хийсэн гэрээ саад болсоны жишээ бол тvvх хэзээ ч хуучирдагvйн жишээ билээ.

Путин дээрх ажлыг хэд хэдэн шатаар хийжээ. Аль 2003 оноос тэрээр єєрийн хvмvvсийг Уст орд луу явуулан ятгуулсан боловч амжилт олоогvй ихээхэн эсэргvvцэлтэй тулгарсан аж. Харин тэрээр нэгэнт саяхнаас бvс нутгийн удирдагчдынг єєрєє сонгож томилдог болсон тул єєрийн хvнийг Уст Ордын удирдлагад тавьж улмаар санаагаа хэрэгжvvлж амжжээ. Уст ордын болон Буриад зон энэ талаар ямар саналтай байгаа талаар мэдээлэл олох ямар ч боломж алга. Яг иймэрхvv аргаар Хятадууд Євєрмонголын нутгаас тасдан авч Гансу, Чинхай єшєє хэд хэдэн мужуудыг 1960аад онд байгуулан Євєрмонгол иргэдийн автономит эрхийг зєрчсєн билээ.
Путин vvний урьд Таймыр болон Эвэнкийн автономит тойргийг Красноярск мужид 2005 оны 4 сард санал асуулга явуулсан нэрийн дор нэгтгэсэн бєгєєд дээрх аргаа мєн хэрэглэх аж. Оросууд америкчуудыг Double Standart буюу 2 нvvртэй гэдэг мєртлєє, Чеченд дайн хийж, тусгаар тогтносон Гvрж улсын бvрэлдхvvнд багтдаг Абхаз болон Ємнєд Осетийн автономит улсуудыг тусгаар улс болохыг дэмжиж бас Молдов улсаас тасдаж авсан Приднестрийн бvс нутагт тусгаар тогтнол олгох санал гаргаад байгаа улс билээ.
Хєєрхий бидний цєєн монголчууд ( 2.5 сая хvнээс тал нь хvvхэд, vлдсэнийх нь тал нь хєгшчvvл бас гадаадад хоёр зуун мянга орчим залуус гнь гараад явсан гэдгийг тооцоорой ) Монголчууд Утаанбаатар хотынхоо утаа манан дор Ардчилсан болон Хувьсгалт бас шинэчлэх, эрс шинэчлэх, эрvvлжvvлэх, эргэлт хийх зэрэг олон хєдєлгєєнvvд vvсгэж vзэж тарж байх хооронд Орос Хятад 2 хєрш маань биднээс тасдаж авсан монгол цуст ахан дvvсийг хуваан жижиглэж, нутаг орноос нь тасдан авах аргаа биенээсээ хуулбарлан биднийгээ идсээр байх аж.

Иймэрхvv асуудал дээр манай тєр засаг дуугарч санаагаа хэлэх хэрэгтэй байх. Учир нь местны оросын эрх ашгийг оросын засгийн газар монголтой ярьдаг байхад бид уугуул ( местны биш шvv ) буриад монгол иргэдийн автономитыг устгаж байхад дуугай сууж болох уу. Манай тєр засгийхан авилгалаа биендээ єгч авалцаад завгvй бол эх оронч оюутнууд болон бусад залуус оросын Элчин сайдын яамны гадаа жагсаж ч болно шvv дээ. Энэхvv асуудлыг олон улсын анхааралд хvргэж , болж бvтэж байгаа эсэхэд дvгнэлт гаргах хэрэгтэй. Оросууд бидний Эзэнт гvрний ойд иймэрхvv бэлэг барьж байгааг юу гэж ойлгох бэ залуусаа.

________________________________________
Буриадын удган зайрангууд В.Путиныг эсэргүүцэж бөөлөв

Бүрэлдэхүүндээ буй монгол угсааны ард түмнийг уусгаж үгүй хийх их гүрнүүдийн олон зуун жилийн бодлогын үр дүн хэрхэн хэрэгжиж буйг бид Хятадын засаг захиргаа болоод Өвөрмонголын ард түмний харилцаанаас бэлхэнээ мэддэг. Өнгөрсөн жил гэхэд л Хөх хотод болох гэж байсан “Хурд” хамтлагийн тоглолтыг Хятадын эрх баригчид болиулж уг тоглолтыг хүлээж байсан Хөх хотын олон мянган залуусыг цагдаагийн хүчээр тарааж уг хотод хөл хорих шахаж байсан билээ. Үүний дараахан Чингисийн онгоныг өөрчлөн байгуулах гэсэн хятадуудын шийдвэрийг (өвөрмонголчууд, тэр дундаа онгоныг хэдэн үеэрээ сахиж ирсэн ордос ястнууд хүчтэй эсэргүүцэж НҮБ-д хандан эсэргүүцлийн бичиг илгээж байсныг Ар Монголдтөдийлэн дуулаагүй өнгөрсөн юм. Гэтэл ийм зөрчилдөөн Орост өрнөж эхэллээ. Өрнөх өрнөхдөө орон нутгийн чанартай дайн шахуу юм Орост болж байна. Хоёрдугаар сарын сүүлээр Оросын эрх баригчдын нэгэн шийдвэр гарсан юм. Энэ шийдвэр ёсоор бол Буриадын Усть-Ордын автономит тойргийг Эрхүү мужид нийлүүлэхээр болсон байна. Аль 1923 онд ЗСБНХУ-ын бүрэлдэхүүнд Бүгд найрамдах Автономиу Буриад Монгол Улс нийт найман аймагтайгаар байгуулагдсанаас хойш өнөөг хүртэл хуваагдаж, таслагдаж, бусдад хүчээр нийлүүлэгдсээр, /тэр үеийн Буриадын нутгийн ердөө 40% нь л уугуул буриадуудын мэдэлд үлдсэн/ автономит эрхтэй хоцорсон хоёрхон тойргийн нэгийг ийн орос мужид нийлүүлэх гэж байгаа нь буриад үндэстнийг уусган үгүй хийх гэсэн бодлогын үргэлжлэл хэмээн Оросын буриадууд үзэж нийтээрээ тэмцэж эхэлжээ. “Нийлүүлэх асуудал бол Байгалийн буриадуудын үхэх үү сэхэх үү гэдгийг шийдэхээр болоод байна” гэж саяхан болсон Бүх Буриадын ээлжит бус гуравдугаар их хурал дээр ярьсан бөгөөд энэ хуралд Эрхүү, Чита муж, Ага, Усть-Ордын тойрог болон Москва, Киев бусад олон хотоос ирж оролцсон 119 буриад дүгнэхдээ “Ард түмэн сэрж байна гэдгийг бид Москвад ойлгуулсан. Энэ тойргийг устгуулахгүй гэдгээ мэдэгдсэн шаардлагыг бид Ерөнхийлөгч В.Путинд явуулна” гэжээ. Түүгээр ч барахгүй өнгөрсөн 3 дугаар сарын 19-нд Улаан-Үдэд Бүх буриадын бөөгийн анхны тайлга тахилга болсон байна. Тайлгад Буриадын бүх бөө оролцож Усть-Ордын тойргийг Эрхүү мужид нийлүүлэхгүй, буриадууд түүхэн газар нутгаа оросуудад алдахгүй байхыг лус савдаг, тэнгэр онгоноос гуйж хоёр хоног бөөлжээ. Засгаас гаргасан шийдвэрээр бол, нийлүүлэх эсэх асуудлыг 4 дүгээр сарын 16-нд тойргийн нийт ард түмний дунд санал асуулга явуулж шийдэх юмсанж. Нийлүүлэхийн төлөө саналаа өгөхийг ухуулсан кампанит ажлыг Орост талтай тойргийн эрх баригчид хүчтэй явуулж ихээхэн хөрөнгө зарцуулж байгаа бөгөөд харин эсрэг саналтай хүмүүсийг нэгтгэж ухуулга явуулахаар нэгдсэн бүлгүүдийг албан ёсны хэмээн бүртгэж авахаас улайм цайм татгалзаж байгаа юм. Усть-Ордын тойргийн эрх баригчид өнгөрсөн жил буриад хэл дээрхи анхны уран сайхны кино болох “Чингис хааны анхны нөхөр”-ийг кино театруудад гаргахыг хэрэг дээрээ хориглосон юм. Буриадын телестудийн хийсэн энэ киноны зарлал хэдийнэ олон нийтэд хүрчихээд байсан боловч Усть-Ордын болоод Эрхүү мужийн эрх баригчид юунаас ч юм болгоомжилж /буриадууд энэ явдалд дээрзэс, ялангуяа Холбооны Аюулгүйн Алба оролцож нөлөөлсөн гэж үздэг/ гэнэт гаргахыг хорьжээ. Зар хүрсэн хөдөө тосгоныхон кино ирэхийг тэсч ядан хүлээж байсан боловч кино театр засвартай гэх маягийн хөгийн шалтгаан заагаад уг киног гаргаагүй байна. Сталины дэглэмийн үед ЗСБНХУ-ын орос бус үндэстнээс хамгийн ихээр хэлмэгдсэн ард түмэн бол буриад монголчууд юм. Ерөөсөө Буриадыг Орост нэгтгэсэн түүхэнд тэднийг хамгаалж байсан ганц хүн бол нэгдүгээр Петр хаан билээ. Буриад ах дүүсийн нутаг газрыг үл хөндөх тухай тусгай хууль гаргаж байсан гэдэг. Ганц 1929 онд гэхэд л панмонголист бослого гаргах гэсэн хэргээр “35 мянган буриад монгол хүнийг хороосон” гэж А.Солженицын бичсэн нь бий. Дараахь жилүүдэд нь энэ тоо мөн хэдэн арван мянгаар нэмэгдсэн бөгөөд нийт 47 сүм хийдийг устгаж Буриад улсыг таван хэсэг хуваан тарамдуулж, тэр ч бүү хэл албан ёсны нэрэн дэх Монгол гэсэн үгийг хасч хаясан билээ. Буриадыг уусгах гэсэн Оросын эрх баригчдын бодлогод нэр бүхий монголчууд ч анхаарлаа хандуулж эхэлсэн байна. Ерөнхий сайд асан, Дэлхийн буриадуудын холбооны ерөнхийлөгч Дашийн Бямбасүрэн ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путинд захидал илгээж Усть-Ордын тойргийг нэгтгэхийн эсрэг байгаагаа илэрхийлээд байна. Тэрбээр захидалдаа, энэхүү нэгтгэх явц нь “Буриад-монголын ард түмний нэгэы»-бүхэл байх эрхийг уландаа гишгэсэн явдал” гэжээ. Усть-Ордын тойргийн Думын депутатууд Д.Бямбасүрэнгийн ийн захидал илгээсэн явдлыг сайшааж буй боловч “Санал хураалтын дүнд нөлөөлж чадахгүй” гэж үзсэн байна. Сонирхолтой нь, Буриадын алдарт далдыг харагч Варлашка гэгч олон жилийн өмнө хэлэхдээ, “Яваандаа буриадууд Оросоос шахагдаж Монгол, Хятадад шилжин суурьшина” гэж байжээ.
Жич: ОХУ-ын төвийн нутгийн иргэдийг Алс Дорнодод олноор нь шилжүүлэн суурьшуулах бэлтгэл ажил ид явагдаж байна. Сүүлийн 15 жилд энэ бүс нутгаас 1.5 сая хүн буюу хүн амынх нь 14% нүүж оджээ. Эдний олонхи нь оросууд бөгөөд бүс нутгийг хамгаалж өөрийн байлгах бололцоо яваандаа алдагдах нь гэж Оросын эрх баригчид үзэж байгаа учраас ийм арга хэмжээ авч байгаа бололтой. Нийтдээ 18 сая хүнийг ойрын 20-иод жилийн хугацаанд нүүлгэх аж.
_________________
Negen uzuurt setgeleer...

*

________________________________________
Усть-Орд хоёр дахь удаагаа Эрхүүгийн харьяат болов

-Түүх сөхвөл Буриад-Монгол АССР-ийг задлах үед Усть-Ордын Буриадын автономит тойрог 1937 онд Эрхүү мужийн бүтцэд “мэндэлж” 1993 онд тусгаар оршихын их давалгаан дунд OХУ-ын бие даасан субъектын эрх авчээ-

Хөрш орнууд, тэр тусмаа Монголд ойр муж, хязгаарт болж буй үйл явдлыг бид сонирхон ажиглаж байдаг билээ. Одоогоос яг нэг жилийн өмнө 2005 оны дөрөвдүгээр сарын 17-нд ОХУ-д Красноярскийн хязгаар, Таймыр, Эвенкийг нэгтгэх санал асуулга болж Красноярскийн хязгаар гэсэн нэг субъект үүссэн. Хагасжилийн өмнө Камчатк мужийг Корякийн автономит тойрогтой нэгтгэв. Субъектуудыг нэгтгэх үйл ажиллагааны хамгийн анхных нь 2003 оны сүүлээр Пермь муж, Комипермяцкийн автономит тойргийг нийлүүлснээр эхэлжээ. Харин өнгөрсөн ням гаригт Эрхүү мужид Усть-Ордын Буриадын автономит тойргийг нэгтгэх санал асуулга болж аль аль субъектын оршин суугчдын 98 орчим хувь зөвшөөрсөн санал өгөн хоёр хүрэхтэй үгүйтэй хувь нь татгалзжээ. Усть-Ордод санал асуулгын өмнөхөн бүрдээд байсан уур амьсгал, ОХУ-ын улс төрийн дээд хүрээнийхний далдхан түгшүүр, иргэдийн ирцийг бүрдүүлэхээр ар араасаа Эрхүүд очиж байсан улстөрчдийн цуваа сэлттэй харьцуулахад нэгдэхийн төлөө өгсөн саналын хувь тун өндөр гарчээ. Аргагүй л дээрээсээ чанга гараар атгуулж байдаг их гүрний иргэдийн улс төрийн идэвх чармайлтыг сонгогчид үзүүлж чадсан байна. Түүх сөхвөл Буриад-Монгол АССР-ийг задлах үед Усть-Ордын Буриадын автономит тойрог 1937 онд Эрхүү мужийн бүтцэд “мэндэлж” 1993 онд тусгаар оршихын их давалгаан дунд ОХУ-ын бие даасан субъектын эрх авчээ. Түүнээс 13 жилийн дараа энэ тойрог хоёр дахь удаагаа Эрхүүгийн харъяат болов. Усть-Ордын 22,4 мянган хавтгай дөрвөлжин км нутаг дэвсгэрт 134 мянган хүн аж төрдөг бол Эрхүү муж 767 мянган хавтгай дөрвөлжин км газар нутагтай, Монгол Улсынхтай ойролцоо хоёр сая 540 мянган хүн амтай.
Оросын засаг захиргааныхны субъектуудаа нэгтгэх бодлогын дараагийн алхам бол Агын Буриадын автономит тойргийг Чита мужид нийлүүлэх явдал. Муж, тойргийн удирдлагууд энэ асуудлаар бодол саналаа илэрхийлээд эхэлсэн байна.
Саяхан болж өнгөрсөн санал асуулгын дүнгээс харахад ам бүл нэмэх Эрхүү мужийнхан 70 орчим хувьтай оролцсон бол “дагаар орох” Усть-Ордынхны ирц илүү өндөр, 90 орчим хувьтай байжээ. Нэгэнт санал асуулгын дүн нэгтгэх талд давамгай гарсан тул 2008 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс ОХУ-ын бүрэлдэхүүнд Эрхүү муж гэдэг Нэгэнт хөөтөлбөр нь бэлэн байсан тул үлдсэн жил гаруй хугацаанд өрх нэгтгэх хоёр субъектад юу юу хийхийг ч төлөвлөж амжжээ. Энэ сарын 6-нд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин “Эрхүү муж, Усть-Ордын Буриадын автономит тойргийн нийгэм эдийн засгийг хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” зарлиг гарган 2006-2007 онд цогц ажил хэрэгжүүлэх үүрэг даалгаврыг Засгийн газартаа өгсөн байна. Ангар мөрөн дээгүүр шинэ гүүр барьж, Эрхүүг тойруулан зам тавьж, Усть-Ордод спортын ордон, эмнэлэг, сургууль байгуулах талаар ч яриа хэлэдцээр болж буй аж.

Обсуждаемое